Ev kiralama, genellikle belirli bir kira bedeli karşılığında gerçekleşen bir işlemdir. Ancak bazı durumlarda, ev sahibi herhangi bir bedel talep etmeden mülkünü başkasına kullanım hakkı verebilir. Bu duruma “bedelsiz ev kiralama” denir. Bedelsiz kiralama, hukuki ve vergisel boyutlarıyla dikkat edilmesi gereken bir konudur.
Bedelsiz Ev Kiralamanın Hukuki Boyutu
Bedelsiz ev kiralama, Türk Borçlar Kanunu’nda “kullanım ödüncü” (arızi kira) olarak değerlendirilebilir. Bu tür bir kullanımda, ev sahibi belirli bir süre veya süresiz olarak taşınmazını bir başkasına tahsis eder. Taraflar arasında yazılı veya sözlü bir anlaşma olabilir, ancak yazılı bir sözleşme yapılması her zaman daha güvenli olacaktır.
Bedelsiz ev kiralayan kişi, taşınmazı iyi niyetle ve zarar vermeden kullanmakla yükümlüdür. Eğer kullanım sırasında evde bir zarar oluşursa, kullanıcı kusuru oranında sorumlu tutulabilir.
Vergisel Boyutu
Bedelsiz ev kiralama işlemlerinde, vergi hukuku açısından dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır:
- Emsal Kira Bedeli Uygulaması: Gelir Vergisi Kanunu’na göre, bir mülk bedelsiz olarak başkasına tahsis edilse bile, mülk sahibinin bu durumdan dolayı emsal kira bedeli üzerinden gelir vergisi ödemesi gerekebilir. Ancak bu uygulamanın istisnaları da bulunmaktadır.
- Yakın Akrabalara Tahsis: Eğer mülk sahibi, taşınmazını anne, baba, çocuk veya kardeş gibi birinci derece akrabalarına bedelsiz olarak kiralarsa, emsal kira bedeli uygulaması devreye girmez.
- Kira Geliri Beyanı: Eğer ev sahibi başka bir geliri varsa ve bedelsiz olarak taşınmazını kiraya vermişse, vergi dairelerinin konuyu inceleyebileceği unutulmamalıdır.
Bedelsiz Ev Kiralamanın Avantaj ve Dezavantajları
Avantajları:
- Evin boş kalmasını önler ve bakımlı olmasını sağlar.
- Güvendiğiniz birine evinizi tahsis ederek kullanımına izin verebilirsiniz.
- Özellikle aile bireyleri arasında ekonomik kolaylık sağlar.
Dezavantajları:
- Vergisel yükümlülük doğurabilir.
- Kullanıcının eve zarar verme riski vardır.
- Resmi sözleşme olmadan olası anlaşmazlıklarda hak talep etmek zorlaşabilir.
Sonuç
Bedelsiz ev kiralama, özellikle aile içi ilişkilerde ve güven ilişkisi olan kişiler arasında sıkça tercih edilen bir yöntemdir. Ancak hem hukuki hem de vergisel açıdan bazı riskler taşıdığı unutulmamalıdır. Bu nedenle, bedelsiz bir kullanım durumu söz konusu olduğunda, tarafların hak ve yükümlülüklerini net bir şekilde belirten yazılı bir sözleşme yapmak her zaman daha sağlıklı olacaktır.